Pokok ketum, atau Mitragyna speciosa, adalah tumbuhan tropika yang berasal dari Asia Tenggara dan telah digunakan secara tradisional dalam perubatan herba. Artikel ini membincangkan penggunaan tradisional dan sifat farmakologi daun ketum berdasarkan kajian akademik terkini.
Penggunaan Tradisional Daun Ketum
Secara tradisional, daun ketum telah digunakan oleh masyarakat di Asia Tenggara untuk pelbagai tujuan perubatan. Menurut kajian, daun ketum digunakan untuk merawat sakit, cirit-birit, demam, dan tekanan darah tinggi. Daun ini juga digunakan untuk meningkatkan tenaga dan daya tahan, terutamanya di kalangan pekerja manual yang terdedah kepada keadaan panas dan kerja berat.Di Thailand, daun ketum digunakan oleh pengamal perubatan tradisional sebagai ramuan dalam pelbagai formula perubatan. Ia sering disediakan dalam bentuk rebusan atau teh dan digunakan untuk melegakan kesakitan, merawat cirit-birit, dan mengurangkan batuk.
Sifat Farmakologi Daun Ketum
Daun ketum mengandungi lebih daripada 40 alkaloid, dengan mitragynine dan 7-hydroxymitragynine menjadi komponen utama yang memberikan kesan farmakologi. Mitragynine berfungsi sebagai agonis separa pada reseptor µ-opioid manusia, memberikan kesan analgesik dan euforia yang serupa dengan opioid, tetapi dengan risiko ketagihan dan ketoksikan yang lebih rendah. Kajian menunjukkan bahawa mitragynine dan 7-hydroxymitragynine mempunyai aktiviti pengikatan reseptor opioid yang unik dan menunjukkan selektiviti fungsional untuk isyarat G-protein, tanpa pengambilan ?-arrestin yang dapat diukur. Ini menunjukkan potensi ketum dalam pengurusan kesakitan, tetapi kajian lanjut diperlukan untuk memahami sepenuhnya keselamatan dan keberkesanannya.
Cabaran dan Implikasi Kesihatan
Walaupun daun ketum mempunyai potensi terapeutik, penggunaannya boleh menyebabkan ketagihan dan pelbagai kesan sampingan seperti peningkatan tekanan darah, hepatotoksisiti, dan masalah pernafasan. Penggunaan berlebihan boleh menyebabkan gejala penarikan yang serupa dengan opioid lain.Di Malaysia, penggunaan dan penjualan ketum adalah dilarang di bawah Akta Racun 1952, tetapi penggunaannya masih meluas di kalangan masyarakat luar bandar. Ini menimbulkan cabaran kepada pihak berkuasa dalam mengawal penyalahgunaan dan memastikan keselamatan awam.
Kesimpulan
Daun ketum mempunyai sejarah penggunaan tradisional yang panjang dan menawarkan potensi terapeutik melalui sifat farmakologinya. Namun, risiko kesihatan yang berkaitan dengan penggunaannya memerlukan pengawalan yang ketat dan kajian lanjut untuk memahami potensi dan batasan terapeutiknya. Usaha untuk mengawal penggunaannya adalah penting untuk memastikan keselamatan dan kesejahteraan masyarakat.
Rujukan
- Mitragyna speciosa: Clinical, Toxicological Aspects and Analysis in … DOI: 10.1007/s11469-021-00487-7
- Kratom—Pharmacology, Clinical Implications, and Outlook – NCBI DOI: 10.1016/j.lfs.2004.10.086
- Mitragyna speciosa – an overview | ScienceDirect Topics DOI: 10.1016/j.neubiorev.2012.11.012
- Chemical composition and biological effects of kratom (Mitragyna … DOI: 10.1038/s41598-020-76119-w
- Changing trends in the use of kratom (Mitragyna speciosa … – PubMed DOI: 10.1016/j.jep.2012.03.009
- Traditional and non-traditional uses of Mitragynine (Kratom) DOI: 10.1016/j.drugpo.2009.12.003
- Traditional Use of Kratom (Mitragyna speciosa Korth) among Folk … DOI: 10.1080/02791072.2015.1096434
- KRATOM – Uses, Side Effects, and More – WebMD DOI: 10.2174/156802611795371305
