Pokok ketum, atau Mitragyna speciosa, adalah tumbuhan tropika yang berasal dari Asia Tenggara, termasuk Malaysia. Pokok ini tergolong dalam keluarga Rubiaceae dan telah digunakan secara tradisional dalam perubatan herba. Artikel ini membincangkan implikasi pokok ketum dalam konteks pertanian dan kesihatan di Malaysia berdasarkan beberapa sumber rujukan
Penggunaan Tradisional dan Sifat Farmakologi
Secara tradisional, daun ketum telah digunakan untuk merawat pelbagai penyakit seperti batuk, cirit-birit, jangkitan kulit, dan sebagai penahan sakit. Daun ketum mengandungi alkaloid seperti mitragynine yang memberikan kesan opioid, yang boleh memberikan kelegaan kesakitan dan meningkatkan tenaga pada dos rendah, tetapi boleh menyebabkan kesan sedatif pada dos yang lebih tinggi.
Implikasi Terhadap Pertanian
Penanaman ketum di Malaysia adalah isu kontroversi kerana walaupun ia mempunyai potensi dalam perubatan, penggunaannya adalah dilarang di bawah Akta Racun 1952. Walau bagaimanapun, pokok ketum tumbuh secara semula jadi di kawasan utara dan pantai timur Semenanjung Malaysia, dan penanaman secara kecil-kecilan masih berlaku di kalangan penduduk tempatan. Ini menimbulkan cabaran kepada pihak berkuasa dalam mengawal penggunaan dan penanaman ketum secara haram.
Implikasi Kesihatan dan Sosial
Penggunaan ketum secara berlebihan boleh menyebabkan ketagihan dan pelbagai kesan sampingan seperti kehilangan selera makan, insomnia, dan masalah jantung. Kajian oleh Striley et al. (2022) menunjukkan bahawa penggunaan ketum yang berpanjangan boleh menyebabkan kesan buruk kepada sistem kardiovaskular, gastrointestinal, dan neurologi. Walaupun begitu, terdapat juga perbincangan mengenai potensi ketum sebagai alternatif kepada opioid dalam rawatan kesakitan kronik dan gejala penarikan opioid, yang memerlukan kajian lanjut untuk memahami keselamatan dan keberkesanannya.
Cabaran Perundangan dan Pengawalan
Di Malaysia, penggunaan, pengimportan, dan penjualan ketum adalah dilarang, dan pelanggaran boleh dikenakan hukuman penjara atau denda. Walaupun terdapat larangan, penggunaan ketum masih meluas, terutamanya di kawasan luar bandar. Ini menimbulkan cabaran kepada pihak berkuasa dalam mengawal penyalahgunaan dan memastikan keselamatan awam.
Kesimpulan
Pokok ketum mempunyai potensi dalam perubatan tetapi juga menimbulkan pelbagai cabaran dari segi kesihatan dan perundangan. Penggunaan ketum memerlukan pengawalan yang ketat untuk mengurangkan risiko kesihatan dan sosial. Kajian lanjut diperlukan untuk memahami potensi terapeutik ketum dan membangunkan garis panduan penggunaan yang selamat dan berkesan.
Rujukan
- Health Effects Associated With Kratom (Mitragyna speciosa) and Polysubstance Use: A Narrative Review. DOI: 10.1007/s11469-021-00487-7
- Mitragyna speciosa – Wikipedia
- Mitragyna speciosa use in the northern states of Malaysia: A cross-sectional study. DOI: 10.1007/s11469-021-00487-7
- Kratom (Mitragyna speciosa Korth.) an overlooked medicinal plant in Southeast Asia. DOI: 10.1080/14659891.2021.1885515
- Does ketum have any health benefits? – New Straits Times
- Daun ketum Malaysia tak laku di Thailand – Berita Harian
