Cempedak (Artocarpus integer) merupakan buah tropika asli Asia Tenggara yang kurang dikenali berbanding saudaranya, nangka. Ia semakin mendapat perhatian kerana rasa uniknya dan potensi manfaat kesihatan. Kajian ini menyelidiki kandungan makronutrien dan mikronutrien cempedak berdasarkan bukti saintifik daripada pelbagai kajian.
Kandungan Makronutrien
Cempedak merupakan sumber yang baik untuk karbohidrat, protein, dan serat dietari. Biji cempedak, yang membentuk 10%-25% daripada berat buah segar, sangat kaya dengan karbohidrat, protein, dan serat dietari (Lopes, Souza & Silva, 2018). Isi buah juga menyumbang kepada profil makronutrien buah ini, dengan jumlah karbohidrat dan serat dietari yang ketara. Makronutrien ini menjadikan cempedak pilihan berkhasiat untuk tenaga dan kesihatan pencernaan.
Kandungan Mikronutrien
Buah ini kaya dengan vitamin dan mineral. Isi buah mengandungi asid askorbik (6.2 mg/100 g), menyumbang kepada kandungan vitamin C, yang penting untuk fungsi imun dan sintesis kolagen (Lopes, Souza & Silva, 2018). Cempedak juga mengandungi sebatian fenolik, termasuk flavonoid, stilbenoid, dan arilbenzofuron, yang merupakan antioksidan kuat (Lopes, Souza & Silva, 2018; “Studi Literatur Kandungan Fitokimia, Aktivitas Farmakologi, dan Toksisitas Cempedak (Artocarpus integer (Thunb.) Merr.)”, 2023).
Tambahan pula, buah ini mengandungi asid organik seperti asid malik dan asid sitrik, yang menyumbang kepada profil mikronutriennya dan mungkin membantu dalam pencernaan (Lee et al., 2013).
Fitokimia dan Aktiviti Antioksidan
Cempedak kaya dengan fitokimia, termasuk flavonoid, fenol, tanin, dan saponin, yang dikaitkan dengan pelbagai manfaat kesihatan (“Studi Literatur Kandungan Fitokimia, Aktivitas Farmakologi, dan Toksisitas Cempedak (Artocarpus integer (Thunb.) Merr.)”, 2023). Aktiviti antioksidan cempedak adalah signifikan, dengan jumlah kandungan fenolik yang tinggi dan aktiviti antioksidan diukur pada 3.88 mM Fe²/g (Lopes, Souza & Silva, 2018; Jelani & Azlan, 2016).
Sebatian-sebatian ini membantu melindungi daripada tekanan oksidatif dan mungkin menyumbang kepada potensi sifat perubatan buah ini.
Perbandingan Cempedak Segar dan Diproses
Cempedak segar mempunyai aktiviti antioksidan yang lebih tinggi berbanding dengan cempedak yang digoreng. Cempedak segar menunjukkan aktiviti antioksidan tertinggi seperti yang diukur oleh ujian FRAP (3.881 ± 0.301 mM Fe²/g), manakala cempedak goreng mempunyai aktiviti yang jauh lebih rendah (0.794 ± 0.106 mM Fe²/g) (Jelani & Azlan, 2016).
Walau bagaimanapun, menggoreng meningkatkan jumlah kandungan fenolik, menunjukkan bahawa pemprosesan boleh meningkatkan aspek pemakanan tertentu tetapi mungkin menjejaskan yang lain.
Manfaat Kesihatan
Kombinasi makronutrien dan mikronutrien dalam cempedak menjadikannya buah berkhasiat dengan potensi manfaat kesihatan. Kandungan serat dietarinya yang tinggi boleh membantu dalam pencernaan, manakala antioksidannya mungkin membantu melindungi daripada penyakit kronik.
Fitokimia buah ini telah dikaitkan dengan aktiviti anti-radang dan antimikrob, seterusnya menyoroti nilai pemakanannya (“Studi Literatur Kandungan Fitokimia, Aktivitas Farmakologi, dan Toksisitas Cempedak (Artocarpus integer (Thunb.) Merr.)”, 2023).
Profil Pemakanan Cempedak
| Nutrien | Kandungan | Rujukan |
|---|---|---|
| Karbohidrat | Terdapat dalam biji dan isi | (Lopes, Souza & Silva, 2018) |
| Protein | Ditemui dalam biji | (Lopes, Souza & Silva, 2018) |
| Serat Dietari | Terdapat dalam biji dan isi | (Lopes, Souza & Silva, 2018) |
| Vitamin C (Asid Askorbik) | 6.2 mg/100 g | (Lopes, Souza & Silva, 2018) |
| Jumlah Fenolik | 3840 mg GAE/g | (Lopes, Souza & Silva, 2018) |
| Aktiviti Antioksidan | 3.88 mM Fe²?/g | (Lopes, Souza & Silva, 2018; Jelani & Azlan, 2016) |
| Asid Organik | Asid malik dan asid sitrik | (Lee et al., 2013) |
Kesimpulan
Cempedak merupakan buah yang kaya dengan nutrien dan mempunyai profil seimbang makronutrien dan mikronutrien. Aktiviti antioksidan dan kandungan fitokimianya yang tinggi menjadikannya tambahan yang berharga kepada diet sihat. Memahami nilai pemakanan cempedak boleh menggalakkan penggunaan dan pemanfaatannya, menyumbang kepada hasil kesihatan yang lebih baik.
Rujukan
Jelani, N. A. A., & Azlan, A. (2016). Comparison of phenolic content and antioxidant activity of fresh and fried local fruits.
Lee, P.-R., Tan, R., Yu, B., Curran, P., & Liu, S.-Q. (2013). Sugars, organic acids, and phenolic acids of exotic seasonable tropical fruits. Nutrition & Food Science.
Lopes, M. M. de A., Souza, K. O. de, & Silva, E. de O. (2018). Cempedak—Artocarpus champeden.
Studi Literatur Kandungan Fitokimia, Aktivitas Farmakologi, dan Toksisitas Cempedak (Artocarpus integer (Thunb.) Merr.). (2023).
Number of View :60
