1.0 Pengenalan
Pemangkasan merupakan amalan agronomi penting yang mempengaruhi pertumbuhan, hasil dan kualiti buah-buahan. Pemangkasan melibatkan pemotongan bahagian-bahagian tertentu pokok seperti dahan, ranting dan pucuk untuk mengubah suai pertumbuhan vegetatif dan reproduktif pokok. Objektif utama pemangkasan adalah untuk mengoptimumkan penggunaan cahaya matahari, menggalakkan pertumbuhan pucuk baharu, mengawal saiz dan bentuk pokok, serta meningkatkan penghasilan buah berkualiti. Dalam bab ini, kepentingan dan prinsip pemangkasan serta kesan pemangkasan terhadap fisiologi dan hasil buah-buahan akan dibincangkan.
2.0 Kepentingan Pemangkasan
Pemangkasan memainkan peranan penting dalam pengeluaran buah-buahan yang optimum dan berkualiti tinggi. Pemangkasan yang betul dapat meningkatkan pendedahan daun kepada cahaya matahari, seterusnya meningkatkan kadar fotosintesis (photosynthesis) dan penghasilan karbohidrat untuk pertumbuhan buah. Pengagihan cahaya yang seragam dalam silara (canopy) pokok menggalakkan pembentukan bunga dan buah yang seragam (Fischer, 2005). Pemangkasan juga membantu mengawal saiz dan bentuk pokok untuk memudahkan pengurusan kebun seperti penuaian dan kawalan perosak. Selain itu, pemangkasan membantu mengekalkan keseimbangan antara pertumbuhan vegetatif dan reproduktif pokok untuk memastikan penghasilan buah yang konsisten dari tahun ke tahun.
3.0 Prinsip Pemangkasan
Pemangkasan perlu dilakukan berdasarkan prinsip tertentu untuk memastikan keberkesanan dan mengelakkan kesan negatif kepada pokok buah-buahan. Antara prinsip pemangkasan adalah:
3.1 Keamatan Pemangkasan
Keamatan pemangkasan perlu disesuaikan dengan spesies, varieti, umur dan keadaan fisiologi pokok. Pemangkasan yang terlalu ringan mungkin tidak mencukupi untuk mengawal pertumbuhan vegetatif, manakala pemangkasan yang terlalu berat boleh menjejaskan penghasilan buah dan meningkatkan risiko jangkitan penyakit. Keamatan pemangkasan yang optimum memastikan keseimbangan antara pertumbuhan vegetatif dan pembentukan buah (Nath et al., 2017).
3.2 Masa Pemangkasan
Masa pemangkasan adalah penting untuk memastikan tindak balas fisiologi pokok yang dikehendaki. Pemangkasan pada peringkat dormansi (dormancy) menggalakkan pertumbuhan vegetatif yang lebih aktif pada musim berikutnya, manakala pemangkasan selepas berbuah (post-harvest) membantu mengurangkan pertumbuhan vegetatif dan menggalakkan pembentukan bunga. Pemangkasan pada masa yang tidak sesuai boleh menjejaskan pertumbuhan dan hasil buah (Fischer, 2005).
3.3 Pemilihan Dahan atau Ranting
Pemilihan dahan atau ranting yang betul untuk dipangkas adalah penting untuk mengekalkan struktur pokok yang baik dan menggalakkan pertumbuhan buah berkualiti. Dahan atau ranting yang sakit, rosak atau terlalu tua perlu dipangkas untuk mengurangkan persaingan nutrien dan memastikan penghasilan buah pada dahan yang lebih muda dan produktif. Dahan silang (crossing branches) dan pucuk air (water sprouts) juga perlu dipangkas untuk mengurangkan kelembapan dalam silara pokok dan mengelakkan persaingan (Nath et al., 2017).
4.0 Kesan Pemangkasan kepada Fisiologi dan Hasil Buah
Pemangkasan memberi kesan langsung kepada fisiologi pokok buah-buahan dan seterusnya mempengaruhi hasil dan kualiti buah. Antaranya:
4.1 Fotosintesis dan Pengagihan Karbohidrat
Pemangkasan mengubah nisbah daun:buah (leaf-to-fruit ratio) dan mempengaruhi kadar fotosintesis serta pengagihan karbohidrat dalam pokok. Nisbah daun:buah yang optimum memastikan bekalan karbohidrat yang mencukupi untuk pembentukan dan pembesaran buah. Pemangkasan yang betul meningkatkan pendedahan daun kepada cahaya dan meningkatkan kadar fotosintesis, seterusnya meningkatkan hasil buah (Fischer, 2005).
4.2 Pembentukan Bunga dan Buah
Pemangkasan mempengaruhi pembentukan bunga dan buah melalui pengubahsuaian keseimbangan hormon pertumbuhan dalam pokok. Pemangkasan mengurangkan pertumbuhan vegetatif dan meningkatkan nisbah sitokinin:auksin (cytokinin-to-auxin ratio), seterusnya menggalakkan pembentukan bunga. Walau bagaimanapun, pemangkasan yang terlalu berat boleh mengurangkan bilangan dahan berbuah dan menjejaskan hasil buah (Nath et al., 2017).
4.3 Kualiti Buah
Pemangkasan mempengaruhi kualiti buah melalui pengubahsuaian persekitaran mikro dalam silara pokok. Pemangkasan yang betul meningkatkan pendedahan buah kepada cahaya matahari dan mengurangkan kelembapan dalam silara, seterusnya meningkatkan warna, rasa dan nutrisi buah. Buah yang terdedah kepada cahaya yang mencukupi mempunyai kandungan gula dan asid yang lebih tinggi, serta warna kulit yang lebih menarik (Fischer, 2005).
5.0 Kesimpulan
Pemangkasan merupakan amalan agronomi penting dalam pengeluaran buah-buahan untuk mengoptimumkan hasil dan kualiti buah. Pemangkasan yang betul berdasarkan prinsip tertentu dapat meningkatkan fotosintesis, menggalakkan pembentukan bunga dan buah, serta meningkatkan kualiti buah. Walau bagaimanapun, pemangkasan perlu disesuaikan dengan spesies, varieti dan keadaan fisiologi pokok untuk mengelakkan kesan negatif kepada hasil buah. Pemahaman tentang kesan pemangkasan terhadap fisiologi pokok adalah penting untuk merancang strategi pemangkasan yang optimum bagi pengeluaran buah-buahan yang lestari dan berkualiti tinggi.
Rujukan
Fischer, G. (2005). Aspects of applied physiology in promising fruit species’ culture and postharvest period. Revista Comalfi, 32, 22-34.
Nath, V., Das, B., & Rai, M. (2017). Canopy management in fruit crops: A review. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(7), 1227-1238.
Rani, R., & Brahmachari, V. S. (2004). Effect of pruning, nutrition and growth regulator on fruit yield and quality of guava (Psidium guajava L.) cv. L-49. Orissa Journal of Horticulture, 32(2), 50-53.
Number of View :528
