November 13, 2024

Pokok neem (Azadirachta indica) merupakan tumbuhan serbaguna yang telah digunakan secara meluas dalam perubatan ayurveda dan homeopati sejak berkurun lamanya. Meskipun setiap bahagian pokok neem telah terbukti mempunyai pelbagai khasiat perubatan, kajian terkini mula memfokuskan potensi ekstrak daun neem dalam rawatan penyakit diabetes. Diabetes melitus (kencing manis) merupakan gangguan metabolik kronik yang dicirikan oleh paras glukosa darah yang tinggi (hiperglikemia) yang boleh menyebabkan kerosakan serius pada jantung, saluran darah, mata, buah pinggang dan saraf (Mohammed et al., 2007). Prevalens diabetes dijangka meningkat 55% menjelang 2035 dengan jumlah pesakit diabetes mencecah 592 juta di seluruh dunia, menjadikannya satu bebanan kesihatan awam yang utama (Guariguata et al., 2014). Justeru, pencarian rawatan diabetes yang berkesan dan selamat amat diperlukan. Bab ini membincangkan potensi ekstrak daun neem sebagai agen antidiabetik berdasarkan bukti saintifik terkini.

Khasiat Antidiabetik Ekstrak Daun Neem

Pelbagai kajian praklinikal telah membuktikan kesan antidiabetik ekstrak daun neem. Kajian oleh Arika et al. (2016) mendapati ekstrak akues (air) daun neem mempamerkan aktiviti hipoglisemik (penurunan glukosa darah) yang signifikan pada tikus diabetes aruhan aloksan. Pada dos 48.4-350 mg/kg, ekstrak mengurangkan paras glukosa darah puasa dengan ketara berbanding kumpulan kawalan. Kajian oleh Dholi et al. (2011) turut melaporkan kesan antihiperglisemik ekstrak akues daun neem pada tikus diabetes aruhan aloksan. Pada dos 250-500 mg/kg, ekstrak menurunkan paras glukosa darah puasa dan pascaprandial (selepas makan) dengan signifikan. Selain tikus, kajian ke atas arnab diabetes aruhan aloksan dan anjing turut memperoleh keputusan serupa (Khosla et al., 2000; Satyanarayana et al., 1978).

Mekanisme Tindakan

Antidiabetik Potensi antidiabetik ekstrak daun neem adalah disebabkan oleh gabungan sebatian fitokimia bioaktif yang terkandung di dalamnya. Ekstrak daun neem kaya dengan flavonoid, terpenoid, tanin, saponin, antrakuinon, sterol dan alkaloid yang telah dikaitkan dengan kesan hipoglisemik (Middleton et al., 2000; Nahak et al., 2014). Antara mekanisme tindakan antidiabetik ekstrak neem adalah:

(1) Peningkatan rembesan insulin: Mekanisme utama ekstrak daun neem adalah melalui rangsangan rembesan insulin daripada sel ? pankreas, meningkatkan paras insulin dalam darah (Khosla et al., 2000). Sebatian seperti flavonoid dilaporkan meningkatkan rembesan insulin daripada pankreas yang sedia ada atau yang baru terbentuk (Esmaeili et al., 2004; Sharma et al., 2006).

(2) Perencatan penyerapan glukosa: Ekstrak daun neem turut mengurangkan penyerapan glukosa usus melalui perencatan aktiviti enzim pencernaan seperti amilase dan glukosidase (Bhat et al., 2011; Biswas et al., 2002). Ini mengurangkan penyerapan karbohidrat dan glukosa darah pascaprandial.

(3) Peningkatan ambilan glukosa periferi: Flavonoid dalam ekstrak neem dilaporkan meningkatkan aktiviti pengangkut glukosa bergantung insulin (GLUT-4) di tisu adipos dan otot, seterusnya meningkatkan pengambilan glukosa darah ke dalam sel (Babu et al., 2004; Naik et al., 2014).

(4) Rangsangan penggunaan glukosa: Polisakarida yang diekstrak daripada daun neem merangsang penggunaan glukosa di hati dan tisu otot serta meningkatkan aktiviti enzim glikolisis (Mukherjee dan Sengupta, 2013; Tripathi et al., 2017).

(5) Penurunan pengeluaran glukosa hati: Ekstrak daun neem didapati menindas enzim glukoneogenesis seperti glukosa-6-fosfatase dan fruktosa-1,6-bisfosfatase, seterusnya merencat pengeluaran glukosa hati (Gholap dan Kar, 2003). Alkaloid nimbin dalam ekstrak turut merencat penguraian glikogen hati (Phalphale et al., 1997).

Potensi Penggunaan Klinikal

Meskipun ekstrak daun neem telah menunjukkan potensi antidiabetik yang memberangsangkan dalam pelbagai kajian praklinikal, kajian klinikal ke atas manusia masih terhad. Satu kajian oleh Waheed et al. (2006) menilai efikasi jus neem dalam rawatan diabetes jenis 2. Seramai 20 orang pesakit diberi 60 ml jus daun neem dua kali sehari selama 8 minggu. Hasil kajian menunjukkan pengurangan signifikan paras glukosa darah puasa dan pascaprandial serta penurunan aras hemoglobin A1c (HbA1c) berbanding kawalan. Para penyelidik mencadangkan bahawa jus neem meningkatkan tindakan insulin dengan mengurangkan rintangan insulin pada pesakit diabetes jenis 2. Satu lagi kajian klinikal oleh Pingali et al. (2020) menilai biokeperolehan oral ekstrak daun neem terpiawai pada 10 sukarelawan sihat. Hasil kajian menunjukkan tiada kesan toksik klinikal pada dos 2000 mg dan 4000 mg. Walau bagaimanapun, lebih banyak kajian keselamatan dan efikasi klinikal diperlukan sebelum ekstrak daun neem dapat dibangunkan sebagai ubat antidiabetik untuk manusia.

Kesimpulan

Sebagai kesimpulan, ekstrak daun neem mempamerkan potensi besar sebagai agen antidiabetik, seperti yang dibuktikan melalui pelbagai kajian praklinikal yang telah membongkar mekanisme tindakan hipoglisemiknya seperti peningkatan rembesan insulin, perencatan penyerapan glukosa usus, peningkatan ambilan glukosa periferi, rangsangan penggunaan glukosa dan penurunan glukoneogenesis hati. Kandungan fitokimia ekstrak seperti alkaloid, flavonoid dan terpenoid menyumbang kepada kesemua aktiviti ini. Meskipun kajian klinikal masih terhad, hasil yang positif menunjukkan bahawa ekstrak daun neem berpotensi dibangunkan sebagai ubat antidiabetik semula jadi. Kajian lanjut dari segi efikasi, keselamatan dan keberkesanan klinikal serta penyelidikan farmakokinetik dan farmakodinamik perlu diteruskan bagi membangunkan produk ekstrak daun neem yang terpiawai, selamat dan berkesan untuk rawatan diabetes pada manusia.

Number of View :149

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Protected by WP Anti Spam