Ulam raja atau Cosmos caudatus merupakan tumbuhan herba yang biasa dijadikan ulam mentah oleh masyarakat di Malaysia. Kajian terkini mendapati bahawa ulam yang lazat ini sebenarnya kaya dengan pelbagai sebatian bioaktif yang bermanfaat untuk kesihatan.
Antara sebatian utama dalam ulam raja ialah flavonoid, terutamanya kuersetin dan proanthocyanidin.1,2 Flavonoid adalah antioksidan kuat yang berupaya melawan radikal bebas dalam badan yang boleh menyebabkan kerosakan sel dan penyakit. Kajian menunjukkan kandungan antioksidan dalam ulam raja adalah antara yang tertinggi berbanding ulam-ulaman lain seperti pegaga, petai dan daun kari.3,4
Selain flavonoid, ulam raja juga mengandungi pelbagai sebatian fenolik, asid amino, asid organik, vitamin dan minyak pati.5 Kesemua sebatian ini menyumbang kepada aktiviti antioksidan yang tinggi dalam ulam raja. Dalam satu kajian, 100 gram ulam raja segar dianggarkan mempunyai kapasiti antioksidan bersamaan 2,400 mg asid askorbik, iaitu nilai yang sangat tinggi.6
Keupayaan antioksidan yang kuat ini menjadikan ulam raja sebagai sumber antioksidan diet yang sangat baik. Pengambilan makanan kaya antioksidan adalah penting untuk mengekalkan kesihatan optimum dan mencegah pelbagai penyakit berkaitan oksidatif seperti kanser, penyakit kardiovaskular dan penuaan pramatang.
Oleh itu, kita harus memanfaatkan kelebihan ulam raja sebagai sumber antioksidan yang tinggi ini. Selain dimakan mentah sebagai ulam, ia juga boleh dijadikan jus, teh atau digunakan dalam masakan untuk mendapatkan manfaat kesihatannya. Dengan aktiviti antioksidan yang terbukti secara saintifik, ulam raja sememangnya satu anugerah alam yang patut diambil setiap hari sebagai sebahagian daripada diet yang sihat dan seimbang.
Rujukan:
- Mediani A, Abas F, Khatib A, et al. 1H-NMR-based metabolomics approach to understanding the drying effects on the phytochemicals in Cosmos caudatus. Food Res Int. 2012;49(2):763-770.
- Shui G, Leong LP, Wong SP. Rapid screening and characterisation of antioxidants of Cosmos caudatus using liquid chromatography coupled with mass spectrometry. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2005;827(1):127-138.
- Reihani S, Azhar M. Antioxidant activity and total phenolic content in extracts of selected traditional Malay salads (Ulam). Int Food Res J. 2012;19(4):1439-1444.
- Mustafa RA, Hamid AA, Mohamed S, et al. Total phenolic compounds, flavonoids, and radical scavenging activity of 21 selected tropical plants. J Food Sci. 2010;75(1):28-35.
- Lee TK, Vairappan CS. Antioxidant, antibacterial and cytotoxic activities of essential oils and ethanol extracts of selected South East Asian herbs. J Med Plants Res. 2011;5(21):5284-5290.
- Leong LP, Shui G. An investigation of antioxidant capacity of fruits in Singapore markets. Food Chem. 2002;76(1):69-75.
