Industri tanaman buah-buahan memainkan peranan penting dalam sektor pertanian Malaysia. Walau bagaimanapun, penyakit tanaman merupakan salah satu cabaran utama yang dihadapi oleh petani dalam pengeluaran buah-buahan berkualiti. Penyakit ini boleh menjejaskan hasil tanaman, kualiti buah, dan pendapatan para petani. Oleh itu, pemahaman tentang penyakit lazim pada tanaman buah-buahan dan kaedah kawalan yang berkesan adalah penting untuk pengurusan kebun yang berjaya.
Jenis-jenis Penyakit Utama Terdapat pelbagai jenis penyakit yang lazim menyerang pokok buah-buahan di Malaysia. Antaranya ialah:
- Penyakit kulat (fungal diseases) Penyakit kulat adalah jenis penyakit yang paling kerap menjangkiti tanaman buah-buahan. Ia disebabkan oleh pelbagai spesies kulat patogenik (pathogenic fungi) yang menyerang bahagian-bahagian berbeza pokok seperti daun, buah, batang, dan akar. Contoh penyakit kulat termasuk reput pangkal (basal stem rot) pada durian yang disebabkan oleh Phytophthora palmivora (Sajili & Kadir, 2011), dan hawar daun (leaf blight) pada mangga akibat jangkitan Colletotrichum gloeosporioides (Sajili & Kadir, 2011).
- Penyakit bakteria (bacterial diseases) Penyakit bakteria juga merupakan ancaman serius kepada tanaman buah-buahan. Bakteria patogenik (pathogenic bacteria) seperti Xanthomonas spp. dan Erwinia spp. boleh menyebabkan pelbagai gejala termasuk bintik daun (leaf spot), hawar daun (leaf blight), dan reput lembut (soft rot) pada buah (Sajili & Kadir, 2011). Penyakit hawar daun bakteria (bacterial leaf blight) pada betik yang disebabkan oleh Erwinia mallotivora adalah contoh penyakit bakteria yang lazim.
- Penyakit virus (viral diseases)
Walaupun kurang prevalens berbanding penyakit kulat dan bakteria, jangkitan virus juga boleh memberi kesan buruk pada tanaman buah-buahan. Virus seperti Papaya ringspot virus (PRSV) dan Citrus tristeza virus (CTV) disebarkan melalui serangga vektor dan boleh menyebabkan perencatan pertumbuhan, perubahan warna daun, dan pengurangan hasil buah (Sajili & Kadir, 2011).
Kaedah Kawalan Penyakit
Pengurusan penyakit tanaman buah-buahan memerlukan pendekatan bersepadu yang melibatkan pelbagai kaedah kawalan. Antara strategi utama ialah:
- Amalan agronomi yang baik Langkah pencegahan asas termasuk pemilihan tapak penanaman yang sesuai, penggunaan benih atau anak pokok yang sihat, penjagaan kebersihan kebun, pemangkasan yang betul, dan pengairan serta saliran yang mencukupi. Amalan ini dapat mengurangkan risiko jangkitan penyakit dan meningkatkan ketahanan pokok (Sajili & Kadir, 2011).
- Kawalan kimia Penggunaan racun kulat (fungicides), racun bakteria (bactericides), dan racun serangga (insecticides) boleh membantu mengawal penyakit pada tahap yang teruk. Walau bagaimanapun, penggunaan bahan kimia perlu dilakukan secara berhemah dan mengikut saranan pakar untuk mengelakkan kesan sampingan terhadap alam sekitar dan kesihatan manusia (Sajili & Kadir, 2011).
- Kawalan biologi
Kaedah kawalan biologi melibatkan penggunaan agen biologi seperti mikroorganisma berfaedah atau ekstrak tumbuhan untuk melawan patogen. Sebagai contoh, kulat Trichoderma spp. boleh digunakan sebagai agen kawalan biologi untuk melawan penyakit kulat seperti reput pangkal pada durian (Sajili & Kadir, 2011). Kaedah ini lebih mesra alam dan selamat berbanding penggunaan bahan kimia.
Kesimpulan
Penyakit tanaman buah-buahan merupakan cabaran yang sering dihadapi oleh petani di Malaysia. Pemahaman tentang jenis penyakit lazim seperti penyakit kulat, bakteria, dan virus serta kaedah kawalan yang berkesan adalah penting untuk pengurusan tanaman yang berjaya. Pendekatan bersepadu yang merangkumi amalan agronomi yang baik, kawalan kimia secara berhemah, dan penggunaan kaedah kawalan biologi dapat membantu mengurangkan impak penyakit dan meningkatkan hasil serta kualiti buah-buahan. Usaha berterusan dalam penyelidikan dan pendidikan adalah perlu untuk memperkasakan industri tanaman buah-buahan negara.
Rujukan: Sajili, M. H., & Kadir, J. (2011). Penyakit Tanaman Buah-buahan. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/230898112_Penyakit_Tanaman_Buah-buahan
Number of View :493
