November 10, 2024

Lebah merupakan serangga pelbagai spesies yang ditemui di seluruh kawasan tropika dan subtropika. Satu golongan lebah yang sering menjadi pusat perhatian adalah lebah yang tidak bersengat atau dikenali sebagai Kelulut. Di kawasan Neotropik, misalnya, sekitar separuh daripada semua lebah yang dapat kita lihat di bunga adalah dari golongan ini.

Lebah Kelulut boleh berukuran lebih kecil daripada lalat buah atau sebesar lebah madu raksasa, Apis dorsata. Seperti lebah madu, lebah Kelulut juga hidup dalam koloni dan menghasilkan madu. Mereka adalah penyumbang besar dalam pendebungaan ribuan spesies tumbuhan dan memainkan peranan penting dalam budaya manusia. Namun, seperti banyak haiwan lain, lebah Kelulut menghadapi cabaran baru dalam dunia yang semakin diubah oleh manusia. Antara cabarannya termasuk kehilangan habitat, penggunaan agrokimia yang meluas, perubahan iklim dan spesies yang diperkenalkan, yang semua ini memberi tekanan kepada populasi lebah Kelulut.

Lebah Kelulut adalah sebahagian daripada lebah corbiculate, bersama dengan lebah bumble (Bombini), lebah madu (Apini) dan lebah orkid (Euglossini). Keempat-empat kumpulan lebah ini dikenali dengan ciri-ciri mereka membawa debunga dalam “bakul debunga” atau corbicula pada kaki belakang mereka. Dengan kira-kira 550 spesies yang dihuraikan, lebah tak bersengat mengandungi lebih banyak spesies daripada ketiga-tiga kumpulan lain digabungkan.

Lebah Kelulut boleh dikenalpasti daripada lebah corbiculate lain dengan kekurangan sengat yang berfungsi dan reduksi vena sayap. Reduksi vena sayap ini kemungkinan adalah hasil daripada saiz badan kecil lebah tak bersengat. Kebanyakan spesies lebah Kelulut boleh ditemui di kawasan Neotropik (77%), diikuti oleh kawasan Indo-Malay/Australasian (16%) dan Afrotropics (7%).

Bagaimanapun, betapa sedikit pengetahuan yang kita ada tentang kebanyakan spesies lebah Kelulut, terutama jika mempertimbangkan kepentingan ekologi mereka dalam ekosistem tropika dan jika dibandingkan dengan lebah madu dan lebah bumble. Meskipun lebah Kelulut mewakili ~70% daripada semua spesies lebah eusosial, hanya sekitar 6% daripada penerbitan saintifik mengenai lebah eusosial membicarakan tentang lebah Kelulut.

Lebah Kelulut adalah kumpulan lebah eusosial yang tertua. Mereka muncul pada zaman Cretaceous Akhir, kira-kira 70-87 juta tahun yang lalu dan hidup seiring dengan dinosaur untuk berjuta-juta tahun. Pada masa itu, nenek moyang mereka telah kehilangan sengat yang berfungsi. Nama “lebah tak bersengat” adalah sedikit mengelirukan, kerana mereka mempunyai sisa vestigial dari apa yang pernah berfungsi sebagai sengat.

Akhir sekali, perlu ditekankan bahawa lebah Kelulut mempunyai banyak persamaan dengan lebah madu. Mereka hidup dalam koloni yang kekal, mempunyai perbezaan kasta yang signifikan antara ratu dan pekerja, mereka membina sarang yang rumit yang membolehkan mereka menyimpan jumlah makanan yang besar dan mereka menggunakan sistem komunikasi yang kompleks untuk menyelaras aktiviti harian mereka. Seperti dalam lebah madu, ratu tidak dapat memulakan koloni baru sendirian. Namun, lebah Kelulut juga berbeza daripada lebah madu dalam cara yang signifikan, menunjukkan bahawa mereka telah mengembangkan gaya hidup eusosial yang sangat bebas daripada lebah madu.

Rujukan :

Buku “Stingless Bees : Their Behaviour, Ecology and Evolution”,2020

Number of View :1280

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Protected by WP Anti Spam