Buah jambu batu atau lebih dikenali sebagai Psidium guajava, adalah sejenis tumbuhan ubatan yang terdapat di kebanyakan negara tropika termasuk Malaysia. Pokok ini adalah sebahagian daripada keluarga Myrtaceae dan biasanya digunakan dalam perubatan tradisional serta sebagai makanan. Pelbagai bahagian dari pokok ini seperti buah, daun, dan akar mempunyai ciri-ciri perubatan yang berbeza-beza. Selain itu, ia juga mudah ditanam dan boleh hidup dalam pelbagai jenis tanah serta keadaan iklim.
Bahan dalam Jambu Batu
Beberapa bahan telah dikenalpasti dalam buah, daun, dan akar pokok jambu batu. Ini termasuk vitamin A dan C, besi, kalsium, dan fosforus. Selain itu, buah ini juga mengandungi bahan lain seperti saponin, quercetin, flavonoid, dan asid oleanolic. Kandungan vitamin C dalam buah jambu batu dikatakan lebih tinggi berbanding buah oren.
Kegunaan Farmakologi
Jambu Batu telah ditunjukkan untuk memiliki pelbagai kegunaan dalam perubatan. Ini termasuk:
- Antidiarrhoeal: Mengawal cirit-birit
- Antibakteria: Melawan jangkitan bakteria
- Antidiabetes: Mengurangkan kadar gula dalam darah
- Antiinflamasi: Mengurangkan bengkak dan radang
- Antioksidan: Melawan radikal bebas
- Antikanser: Mencegah pertumbuhan sel kanser
- Analgesik: Mengurangkan kesakitan
- Antimalaria: Melawan penyakit malaria
- Antipiretik: Mengurangkan demam
- Imunomodulatori: Meningkatkan sistem imun
- Penyembuhan Luka: Meningkatkan proses penyembuhan luka
Kegunaan Tradisional
Dalam perubatan tradisional, terutamanya dalam sistem Ayurveda, jambu batu digunakan untuk merawat pelbagai penyakit termasuk masalah pencernaan, demam, dan jangkitan kulit. Ia juga digunakan dalam penghasilan minuman dan makanan tradisional. Berbagai bahagian pokok ini, termasuk daun, biji, batang, kulit, dan akar, mempunyai pelbagai kegunaan perubatan, mengikut kajian yang telah dijalankan
Kegunaan Daun
Penyelidikan oleh Shah D et al., 2020, juga menunjukkan bahawa ekstrak etanol daun ini mempunyai aktiviti anti-cirit-birit. Tambahan pula, daun-daun muda dari pokok ini, apabila direbus, digunakan untuk merawat kejang, demam, cacingan, kencing manis, sakit reumatik, luka, ulser, dan sakit gigi. Kajian juga menunjukkan daun ini mempunyai aktiviti antibakteria yang tinggi, yang berkesan melawan bakteria seperti S. aureus, Bacillus dan Salmonella.
Kegunaan Biji
Menurut Shady NH, 2022, biji Psidium guajava digunakan dalam rawatan ulser gastrik dan mempunyai kesan pelindung terhadap perut. Ini menunjukkan potensi biji ini sebagai agen perubatan yang boleh digunakan dalam rawatan gangguan gastrointestinal.
Kegunaan Batang dan Kulit
Batang dan kulit pokok ini digunakan sebagai bahan penyekat (astringent). Kulit batang pokok juga dikatakan mempunyai aktiviti antiseptik dan demam (febrifuge). Bahkan, kulit akar juga digunakan untuk tujuan yang sama, menunjukkan keberkesanannya dalam perawatan perubatan.
Kegunaan Buah
Walaupun buah yang masih mentah boleh menyebabkan muntah dan demam, buah ini juga digunakan sebagai ubat cirit-birit, disentri, dan gastroenteritis. Ini menunjukkan bahawa buah ini mempunyai kegunaan perubatan tetapi mesti digunakan dengan berhati-hati.
Kegunaan Akar
Akar pokok ini digunakan untuk merawat disentri, gastroenteritis, dan cirit-birit. Ini menunjukkan potensi akar sebagai komponen penting dalam perubatan tradisional untuk rawatan gangguan sistem pencernaan.
Kepentingan dalam Pertanian
Di India, pokok ini ditanam secara meluas terutama di Maharashtra, Bihar, Assam, Uttar Pradesh, Andhra Pradesh, dan Bengal Barat. Di Malaysia, ia juga ditanam sebagai tanaman buah-buahan dan untuk dimakan segar atau dijadikan jus.
Kesimpulan
Jambu Batu adalah pokok yang mempunyai banyak kegunaan dalam perubatan tradisional dan moden. Dengan lebih banyak kajian dan penelitian, ia boleh menjadi salah satu tumbuhan ubatan yang paling berkesan untuk pelbagai jenis penyakit.
Rujukan :
PHYTOCHEMISTRY, PHARMACOLOGY AND MULTIFERIOUS ACTIVITY OF PSIDIUM GUAJAVA (2023), Hi-Tech College of Pharmacy, Maharashtra, India
Number of View :840
