Annona muricata L. atau durian belanda merupakan tumbuhan ubatan yang terkenal dengan pelbagai aktiviti farmakologi. Kajian in vitro dan in vivo telah menunjukkan potensi terapeutik ekstrak dan sebatian tulen daripada pelbagai bahagian tumbuhan ini. Antara aktiviti farmakologi yang paling banyak dikaji ialah aktiviti antikanser, antioksidan, antimikrob, antiinflamasi, dan antidiabetik (Coria-Téllez et al., 2016).
Aktiviti antikanser A. muricata telah menarik perhatian ramai penyelidik. Ekstrak daun, biji, dan buah tumbuhan ini didapati bertindak secara selektif sitotoksik terhadap pelbagai jenis sel kanser tanpa memberi kesan ketara terhadap sel normal (Gavamukulya et al., 2014). Mekanisme tindakannya melibatkan induksi apoptosis, perencatan proliferasi sel, dan pengawalaturan kitaran sel (Torres et al., 2012). Sebatian asetogenin seperti annonacin dan annomuricin E dipercayai memainkan peranan penting dalam aktiviti antikanser ini (Champy et al., 2004).
Selain itu, A. muricata juga menunjukkan aktiviti antioksidan yang tinggi. Kandungan fenolik dalam ekstrak daun dan buah tumbuhan ini berupaya menangkap radikal bebas dan merencatkan pengoksidaan lipid (Baskar et al., 2007). Keupayaan antioksidan A. muricata telah dikaitkan dengan kesan perlindungannya terhadap pelbagai penyakit berkaitan tekanan oksidatif seperti kanser, diabetes, dan penyakit kardiovaskular (Coria-Téllez et al., 2016).
Aktiviti antimikrob A. muricata pula meliputi kesan antibakteria, antikulat, dan antiparasit. Ekstrak daun dan biji tumbuhan ini didapati berkesan merencatkan pertumbuhan pelbagai patogen seperti Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Candida albicans, Leishmania braziliensis, dan Plasmodium falciparum (Bories et al., 1991; Osorio et al., 2007; Viera et al., 2010). Sebatian bioaktif yang terlibat termasuk alkaloid dan asetogenin yang bertindak melalui pemusnahan membran sel dan perencatan sintesis protein mikrob (Radji et al., 2015).
Ekstrak daun A. muricata juga mempamerkan aktiviti antiinflamasi yang setanding dengan ubat antiinflamasi komersial seperti indometasin. Mekanisme tindakannya melibatkan perencatan penghasilan mediator inflamasi seperti prostaglandin dan nitrik oksida (Laksmitawati et al., 2016). Kesan antiinflamasi ini menyokong penggunaan tradisional tumbuhan ini untuk merawat pelbagai keadaan keradangan seperti artritis dan asma.
Kajian terkini turut melaporkan potensi antidiabetik A. muricata. Ekstrak daun tumbuhan ini berupaya merendahkan paras glukosa darah, meningkatkan kepekaan insulin, dan melindungi sel beta pankreas daripada kerosakan oksidatif dalam model tikus diabetik (Adewole & Ojewole, 2008; Florence et al., 2014). Sebatian fenolik seperti rutin dan kaempferol dipercayai menyumbang kepada aktiviti antidiabetik melalui perencatan enzim alfa-glukosidase dan aldosa reduktase (Coria-Téllez et al., 2016).
Kesimpulannya, A. muricata mempunyai pelbagai aktiviti farmakologi yang menunjukkan potensinya sebagai sumber sebatian perubatan semula jadi. Walaupun mekanisme tindakan masih belum difahami sepenuhnya, sebatian bioaktif seperti asetogenin, alkaloid, dan fenolik dipercayai memainkan peranan penting dalam aktiviti-aktiviti ini. Namun begitu, kajian yang lebih mendalam masih diperlukan untuk menterjemahkan penemuan praklinikal ini kepada aplikasi klinikal dengan mengambil kira aspek keselamatan dan keberkesanan.
Number of View :167
